Generalnie rzecz biorąc, najczęstszym typem powodzi są powodzie rzeczne. Wynika to w dużej mierze z charakteru geograficznego kraju i warunków klimatycznych.
Zagrożenie powodziami rzecznymi w Polsce jest szczególnie wysokie na południu, w Karpatach i Sudetach. Zagrożenie to wzrasta w ostatnich dziesięcioleciach.
Deszcz
Powodzie mogą być spowodowane przez wiele czynników, w tym opady deszczu, powodzie przybrzeżne i specyficzny typ powodzi zwany powodzią miejską.
Opad deszczu jest najczęstszym typem powodzi w Polsce i głównym źródłem ofiar śmiertelnych i strat materialnych. Podczas ulewnych deszczy woda może spływać z rzek na zalane obszary miast i miasteczek, co może prowadzić do zawalenia się mostów i dróg.
Zalewy burzowe również stanowią problem, zwłaszcza gdy występują po burzy lub podczas huraganu czy burzy tropikalnej. Mogą one powodować znaczne podniesienie poziomu wody w jeziorach i zatokach połączonych z Morzem Bałtyckim.
Burza może również powodować powodzie, które zazwyczaj nie są związane z opadami deszczu – powodzie, które są wynikiem nagłego uwolnienia lodu z tamy, gruzu lub zatoru lodowego. Ten rodzaj powodzi może być bardzo niebezpieczny i często jest poważniejszy niż powodzie błyskawiczne.
Śnieg
Deszcz jest zdecydowanie najczęstszym rodzajem powodzi, ale może być również spowodowany przez śnieg. Burze mogą powodować wiele rodzajów powodzi, w tym powódź wywołaną przez ulewny deszcz i silny wiatr, powódź błyskawiczną spowodowaną uderzeniem pioruna lub falę sztormową spowodowaną dużą falą, która zalewa region. Może im towarzyszyć wiele innych zjawisk pogodowych, takich jak grad, tornada i błyskawice.
W latach 1946-2010 w Polsce wystąpiło 16 znaczących powodzi. Wśród nich były powodzie wywołane przez zatory lodowe w 1947 i 1982 roku oraz powodzie wywołane przez topniejący śnieg w 1979 i 2001 roku.
Zalewy burzowe
Zalewy burzowe (poziom wody wyższy niż 0,6 m powyżej średniego poziomu morza) są często odnotowywane wzdłuż południowego wybrzeża Bałtyku. Mogą one powodować erozję wybrzeża, zwłaszcza gdy występują kolejno w ciągu jednego sezonu.
Najgroźniejsze ze sztormów są wywoływane przez silne wiatry, które powodują podnoszenie się poziomu wody w Morzu Bałtyckim oraz w jeziorach i zatokach hydraulicznie połączonych z morzem. Może to prowadzić do różnych scenariuszy powodziowych, w tym powodzi pluwialnych i czołowych, które mogą pochłonąć duże obszary.
Te rodzaje powodzi mają głównie charakter lokalny, ale mogą dotyczyć miast i innych osad. Jeśli wystąpią w połączeniu z powodzią zatorową lub roztopową, ich skutki mogą być katastrofalne.
Powódź błyskawiczna
Powodzie błyskawiczne występują, gdy deszcz spada gwałtownie, zwykle po suszy lub po obfitych opadach. Zazwyczaj występują na obszarach nisko położonych, gdzie gleba jest zbyt nasycona, aby wchłonąć dodatkową wodę.
Powodzie wywołane deszczem są często poważne i powodują znaczne szkody. Dotykają również dużej infrastruktury i miast położonych w pobliżu rzek.
Podobnie z powodzią wiążą się czasem spiętrzenia sztormowe. Powodują one podniesienie poziomu wody w Morzu Bałtyckim, co utrudnia wodzie i lodowi wydostanie się z rzek, powodując powodzie u ich wylotów (ujść).
Ryzyko powodzi spowodowane burzami wzrasta w Polsce w wyniku wkraczania człowieka na tereny zalewowe i rozwoju gospodarczego na obszarach wysokiego ryzyka. Straty powodziowe są odnotowywane w kraju od wielu lat, ale szczególnie katastrofalne stały się w 2010 roku.
