Polska jest jednym z krajów, w których dinozaury żyły licznie w okresie jurajskim i kredowym. Pozostawiły one w Polsce wiele śladów, a naukowcy wciąż je odkrywają.
Wśród nich są skamieniałe odciski łap roślinożernych zauropodów i stegozaurów. Można je zobaczyć w JuraParku w Krasiejowie.
Scelidosaurus
Scelidosaurus to rodzaj dinozaura ornitischiańskiego, który żył w okresie jurajskim. Był najstarszym znanym ornitofitem i był roślinożercą.
Był zwierzęciem czworonożnym, które miało długi ogon i duże łuski pancerza na skórze. Te łuski nazywano osteodermami i były ułożone w równoległych rzędach wzdłuż ciała Scelidosaurus.
Łuski miały różny rozmiar i kształt. Większość z nich to małe, płaskie płytki, ale zdarzały się też większe.
Łuski te stanowiły ważną część obrony zwierzęcia przed drapieżnikami. Dzięki tak silnemu pancerzowi Scelidosaurus mógł uniknąć zjedzenia przez większe i potężniejsze drapieżniki, które występowały w czasie jego pobytu w Jurze.
Przewiduje się, że Scelidosaurus żywił się liśćmi krzewów i nisko położonych gałęzi i mógł być nawet gatunkiem nadbrzeżnym. Łuski w jego skórze były dostosowane do rodzaju roślin, które zjadał, co czyniło Scelidosaurus twardym zwierzęciem, które było odporne na ataki wszelkich drapieżników.
Silesaurusy
Gdy dinozaury przemierzały Polskę w okresie jurajskim i kredowym, pozostawiły swoje ślady na wielu skałach. Ślady te są dziś rozpoznawalne jako dowody na przemieszczanie się dinozaurów w środowisku naturalnym.
W Polsce odkryto szkielet niezwykłego zwierzęcia dinozauropodobnego z późnego triasu, opisanego przez Jerzego Dzika i nazwanego Silesaurus („śląska jaszczurka”). Jak wiele innych dinozaurów, ten roślinożerny archozaur wykazywał pewne podobieństwa do ornitozaurów, w tym obecność dzioba z przodu dolnej szczęki i małych zębów.
Jednakże kość udowa tego archozaura była lekko wygięta, a panewka biodrowa skierowana w dół, co wskazuje, że Silesaurus chodził raczej na czterech nogach niż dwunożnie. Według badaczy z Uniwersytetu Warszawskiego jest to pierwszy dowód na istnienie kończyn przednich schowanych pod tułowiem u dinozaurów.
Dicynodont
Dicynodonty były grupą ssakopodobnych gadów, które żyły obok dinozaurów w okresie triasu. Uważano, że wymarły około 210 milionów lat temu, ale odkrycie gigantycznego dicynodonta w Polsce zmieniło ten stan rzeczy.
Najnowszy członek tej grupy, Lisowicia bojani, jest największym z dotychczas odkrytych dicynodontów. Jego kończyny mają 14 stóp długości, a masa ciała 9 ton.
To mniej więcej tyle, co samiec słonia afrykańskiego i byłby wystarczająco masywny, by przetrwać na dużej rzece. Prawdopodobnie był roślinożercą i miał kły, które pomagały mu przekopywać się przez glebę w poszukiwaniu pożywienia.
Oprócz ogromnych rozmiarów Lisowicia bojani ma wiele interesujących cech, które są unikalne dla tego gatunku i dicynodontów jako całości. Na przykład jego kręgi szyjne mają pleurokole, czyli otwory po bokach, które przypominają otwory w kręgach niektórych dinozaurów służące jako worki powietrzne.
Pliozaury
W okresie jurajskim pliozaury były największymi morskimi drapieżnikami. Mogły urosnąć do rozmiarów dwukrotnie większych od współczesnego wieloryba-mordercy, ważyły dziesiątki ton i zjadały wszystko, co udało im się złapać w wodzie.
Czaszka i zęby pliozaura znalezione na polu kukurydzy niedaleko Krzyżanowic w Polsce dostarczają dowodów na to, że stworzenia te niegdyś przemierzały wody wokół dzisiejszej Polski. To pierwsze odkrycie pliozaura w Polsce, a paleontolodzy twierdzą, że to dopiero początek.
Obszar dzisiejszej Polski był częścią tropikalnego archipelagu z ciepłymi lagunami i płytkimi zbiornikami morskimi, co dawało zwierzętom idealne warunki do życia. Wcześniejsze badania wykazały, że obszar ten był również domem dla wielu innych stworzeń morskich, w tym żółwi i starożytnych krokodyli.
